Burgerwetenschap (citizen science): Het proces waarbij burgers actief bijdragen aan wetenschappelijk onderzoek, vaak in samenwerking met professionele wetenschappers.

Co-creatie: Een vorm van samenwerking waarbij burgers en wetenschappers gezamenlijk een onderzoeksproject ontwerpen, uitvoeren en analyseren.

Communities: Communities zijn groepen mensen die verbonden zijn door een gedeeld doel, interesse of thema. Ze kunnen fysiek of online bestaan, zoals een community rond citizen science-projecten of een groep professionals die samenwerkt aan datagedreven beleid. Communities zijn belangrijk voor kennisdeling, samenwerking en het versterken van sociale banden.

Crowdsourcing: Het uitbesteden van bepaalde taken of gegevensverzameling aan een grote groep mensen, vaak online.

Data-inzameling: Het verzamelen van gegevens door burgers, vaak door observaties of metingen in hun omgeving.

Handelingsperspectief: De acties of maatregelen die burgers kunnen nemen op basis van de verzamelde data en onderzoeksresultaten. Dit kan variëren van gedragsveranderingen tot beleidsadviezen aan de overheid.

Homemanagementsysteem: Is een hulpmiddel, vaak ondersteund door technologie, om huishoudelijke taken en middelen efficiënter te organiseren. Het omvat bijvoorbeeld slimme apparaten, apps, planningsmethoden en energiebeheer, met als doel tijd te besparen, kosten te verlagen en het huishouden overzichtelijker te maken.

Informatietechnologie (IT): De technologie die burgers in staat stelt om gegevens te verzamelen, op te slaan en te delen in citizen science-projecten (bijv. apps, sensoren).

Informatieverzameling: Het proces waarbij burgers informatie verzamelen, meestal in de vorm van metingen of observaties.

Intrinsieke motivatie: Intrinsieke motivatie verwijst naar het doen van iets omdat je er zelf voldoening of plezier uit haalt, zonder externe beloningen of verplichtingen. Het gaat om persoonlijke interesse, passie of overtuiging, zoals het deelnemen aan een citizen science-project omdat je nieuwsgierig bent of iets wilt bijdragen aan de maatschappij.

Meetonderwerp: Het specifieke onderwerp of fenomeen dat wordt gemeten of onderzocht binnen een citizen science-project. Dit kan variëren van luchtkwaliteit tot biodiversiteit of waterkwaliteit.

Open data: Gegevens die vrij beschikbaar zijn voor iedereen om te gebruiken, hergebruiken en verspreiden, vaak een belangrijk principe in citizen science-projecten.

Participatie: De betrokkenheid van burgers bij een onderzoeksproces, variërend van het leveren van gegevens tot actieve samenwerking met wetenschappers.

Platform: Een (digitale) omgeving die gebruikers in staat stelt om met elkaar te communiceren, kennis uit te wisselen en transacties te doen. Het fungeert als ontmoetingsplaats waar verschillende partijen samenkomen om waarde te creëren.

Praatplaat: Een praatplaat is een visueel hulpmiddel dat complexe informatie op een eenvoudige en aantrekkelijke manier weergeeft. Het doel is om een gesprek of discussie te faciliteren door een gedeeld beeld te schetsen van een idee, proces of concept. Praatplaten worden vaak gebruikt in werksessies, strategieontwikkelingen of presentaties.

Praktijkcentrum: Een praktijkcentrum is een fysieke of virtuele plek waar kennis uit theorie en praktijk samenkomt. Het biedt ruimte voor experimenten, training, onderzoek en samenwerking rond specifieke thema’s, bijvoorbeeld een centrum dat zich richt op citizen science of duurzaamheid. Vaak werkt een praktijkcentrum nauw samen met diverse belanghebbenden, zoals overheden, wetenschappers en bewoners.

Situationele data: Gegevens die verzameld worden in een specifieke context of situatie, zoals de plaatselijke omstandigheden op een bepaald tijdstip. Dit type data helpt om inzicht te krijgen in variabele omgevingsfactoren.

Socio-technische toolbox: Een socio-technische toolbox is een verzameling methoden, instrumenten en technieken die rekening houden met zowel sociale als technische aspecten van een probleem. Deze toolbox wordt gebruikt om complexe vraagstukken op te lossen, waarbij de interactie tussen mens, technologie en maatschappij centraal staat. Denk bijvoorbeeld aan tools die helpen bij het ontwerpen van inclusieve en ethische technologieën of het versterken van samenwerking tussen bewoners en overheden in een digitaliseringsproces.

Top-down: Een top-down aanpak betekent dat beslissingen en richtlijnen van bovenaf (bijvoorbeeld een bestuur, management of overheid) worden opgelegd en doorgegeven naar lagere niveaus. Dit staat tegenover een bottom-up aanpak, waarin ideeën en initiatieven vanuit de basis (zoals bewoners of medewerkers) komen.

Verantwoording en transparantie: Principe dat verwijst naar de noodzaak van duidelijke communicatie en rapportage in het onderzoeksproces, vooral bij publiek betrokken projecten.
​​​​​​​

Wetenschapscommunicatie: Het vertalen van wetenschappelijke kennis naar begrijpelijke informatie voor een breed publiek, vaak een belangrijk onderdeel van citizen science.