Voorwoord

Het is alweer acht jaar geleden dat ik samen met collega’s van de provincie Utrecht en enkele ondernemers met het project de Snuffelfiets ben gestart. Met dit experiment krijgen participerende inwoners een sensor op hun fiets, waarmee zij data over de luchtkwaliteit verzamelen. Voor de provincie Utrecht was dit het eerste citizen science project waarin we samen met inwoners met sensoren informatie ophaalden. In korte tijd deden 500 deelnemers mee. En gaandeweg kwamen mijn collega's en ik erachter dat niet alleen datagedreven werken zo nieuw is, maar vooral om samen met inwoners data te verzamelen en onderzoek te doen.

Met ‘science’ en ‘citizens’ zit het wel goed

Inmiddels ben ik meer van dit soort projecten gestart. Inwoners vinden dit interessant en leveren op deze manier graag een bijdrage aan onze gezamenlijke maatschappelijke opgaven of beleid. Ondanks wetenschappelijk onderzoek en het enthousiasme van de inwoners (dus met de 'science' en de vele 'citizens' zit het wel goed), kwamen regelmatig vragen op:

• Wat is nu de echte impact?
• Is de data wel betrouwbaar genoeg om beleid te maken?
• Hoe haken wij aan als overheden bij de initiatieven van inwoners?
• Is het een vorm van participatie of worden inwoners ingezet als dataslaven?

We kunnen steeds beter antwoord geven op deze vragen. We komen erachter dat citizen science een bijzondere vorm van inwonersparticipatie is, waar een grote rol is weggelegd voor de decentrale overheid. Maar je kan het ook zien als een vorm van overheidsparticipatie waarmee het vertrouwen tussen inwoners en de overheid kan worden versterkt door de dialoog en gezamenlijke kennisontwikkeling. Antwoorden op deze en vele andere vragen gaan we ontdekken in deze kennisreeks over citizen science.

Samen meten is samen weten

In deze eerste publicatie gaan we in op wat citizen science is of zou kunnen zijn. Zo lees je een aantal suggesties voor een alternatieve termen van citizen science van Marten Knol, Universiteit Utrecht. Daarbij duidt hij met name de relatie tussen de verschillende stakeholders. Je leest ook wat citizen science kan betekenen volgens ervaringsdeskundigen. Een hoogleraar, bewoner, ondernemer en gemeenteambtenaar vertellen hierover. En het RIVM gaat in over de voordelen van een citizien science portaal 'Samen Meten' en de rol van het RIVM bij deze projecten.

Door het delen van deze kennis hoop ik dat we gemeenten en provincies helpen bij het vormgeven van citizen science projecten. Wie weet bestaat citizen science over 5 jaar uit verschillende netwerken van bewoners, scholieren en/of bedrijven die zich laten informeren, opleiden en zelf betrokken zijn bij de kennisontwikkeling en nieuw beleid rondom de gezonde leefomgeving.

Ik wens jullie allemaal veel leesplezier maar breng het vooral in de praktijk aan de hand van dit magazine!