Waarom inwoners de luchtkwaliteit meten?
We spreken met Patricia Timmermans (56), beleidsmedewerker Luchtkwaliteit bij de gemeente Rotterdam en projectleider van De Luchtclub. Zij vertelt ons over dit burgermeetproject en waarom inwoners de luchtkwaliteit meten.
Patricia, waarom is De Luchtclub ontstaan?
“De aanleiding van het project De Luchtclub waren de zorgen en vragen over luchtkwaliteit vanuit verschillende bewoners van Rotterdam. Er waren namelijk al individuele meetprojecten in de stad actief. Het idee was om met De Luchtclub zoveel mogelijk inwoners de luchtkwaliteit rond hun eigen woning te laten meten. De gemeente Rotterdam investeerde in sensorkastjes die kosteloos aan deelnemers werden aangeboden. Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) en DCMR Milieudienst Rijnmond ondersteunden met kennis, informatie en onderzoek. Met deze sensoren is gedurende twee jaar de hoeveelheid fijnstof in de lucht (PM2.5) gemeten. De data van deze sensoren is te vinden op www.samenmeten.nl van het RIVM. Op het hoogtepunt telde De Luchtclub 700 actieve deelnemers.
Via De Luchtclub leren Rotterdammers meer over wat luchtverontreiniging inhoudt, hoe je dat kan meten en wat de gemeente doet om de luchtkwaliteit te verbeteren.
Voor elke deelnemer zijn er twee persoonlijke rapportages gemaakt. Een tussentijdse rapportage en een eindrapportage. Deze rapportages gaven een uniek beeld van de data van hun eigen sensor en een vergelijking met de andere sensoren in hun buurt en de resultaten van de officiële meetstations. Dit gaf een op maat gemaakte inkijk in de lokale luchtkwaliteit.”
Door Rotterdammers zelf te laten meten, krijgen gemeente en bewoners meer inzicht in de lokale luchtkwaliteit en kunnen we hierover met elkaar in gesprek gaan. De Luchtclub is een brug tussen beleid en bewoners.”
Waarom meten inwoners mee met De Luchtclub?
“De motieven van deelnemers waren divers. Denk bijvoorbeeld aan zorgen over de aanwezigheid van lokale bronnen van luchtvervuiling zoals schepen, gassen die vrijkomen uit de industrie of de aanleg van een nieuwe snelweg. Of de zorgen over gezondheid, zoals houtstook voor mensen met longproblemen. Maar inwoners deden ook mee vanwege hun interesse in de data en techniek, of om de maatschappelijke betrokkenheid tussen inwoner en overheid te vergroten.
Tegen het eind van het project gingen Rotterdammers en betrokken organisaties in gesprek over de successen en uitdagingen van de Luchtclub. Wat is ervan geleerd? De enorme meetdichtheid van de Luchtclub werd gezien als een succes. Uitdagingen liggen nog bij het beantwoorden van de vraag ‘Meten, en dan?’. De samenwerking tussen overheidsinstellingen en inwoners werd als waardevol gezien. Een goede reden om door te gaan met de Luchtclub. Om impact te maken met je metingen heb je ook de dialoog met politici nodig. In het meetproject georganiseerd door de gemeente was daar geen ruimte voor.
In november 2023 is het project officieel afgesloten. Deelnemers die nog geïnteresseerd waren om te blijven meten konden hun sensor behouden. De gemeente heeft de deelnemers van De Luchtclub gevraagd of er belangstelling is om zich te verdiepen in een zogenoemde meetgroep die ook kennis opdoet over methoden en technieken van onderzoek. Eind 2024 moet duidelijk worden of er deelnemers verder willen en hoe de gemeente en DCMR het vervolg willen ondersteunen.”
Beeldverslag van het gesprek tussen inwoners en overheid over de successen en uitdagingen van De Luchtclub
Wil je weten hoe de gemeente Rotterdam dit meetinitiatief heeft opgepakt? Lees dan het volgende magazine.
