Het is een grijs kastje, zo groot als een smartphone en 550 fietsen in de provincie Utrecht zijn ermee uitgerust. Ze horen bij het project ‘Snuffelfiets’, waarmee Stephen van Aken van de provincie Utrecht, in samenwerking met het RIVM, databedrijf Civity en sensorproducent SODAQ, in 2019 begon.

De provincie wil fietsen in Utrecht prettiger en aantrekkelijker maken en de Snuffelfiets kan daarbij helpen, omdat die onder andere inzicht biedt in de luchtkwaliteit op de gefietste routes. Het kastje heeft een ingebouwde sensor waarmee het de hoeveelheid fijnstof in de lucht meet. Fijnstof is een verzamelnaam voor kleine stofdeeltjes in de lucht, die schadelijk zijn wanneer je ze inademt.

Tijdens het fietsen verzamelt de snuffelfiets ook de gegevens over de gereden route. Onderweg is aan het kastje op het stuur niets te zien, maar achteraf kunnen deelnemers in een database hun route bekijken. Wordt de route daar in blauw weergegeven op de kaart, dan betekent dat dat de lucht onderweg schoon was. Een rode lijn staat juist voor een vervuilde route. Omdat de fietsers in beweging zijn, kan er op veel meer locaties gemeten worden dan met sensoren op vaste meetpunten.

De eerste en laatste paar honderd meter tellen niet mee, want als die gegevens ook vastgelegd zouden worden, zou te zien zijn waar alle snuffelfietsers wonen. De gereden routes worden daarom geanonimiseerd, maar de website met de meetresultaten is openbaar. De database kan inwoners zo helpen om een schonere fietsroute naar hun werk of sportschool uit te stippelen en daarmee gezondere keuzes te maken.

De eerste fase van het project is inmiddels afgerond. Tijdens een online evenement is de balans van anderhalf jaar snuffelfietsen opgemaakt en is teruggeblikt op deze experimentfase. Inmiddels zijn er meer provincies en gemeenten aangehaakt, zoals Gelderland en Zeeland. Zo rijden in onder meer Amersfoort, Sittard-Geleen, Eindhoven, ’s-Hertogenbosch, Zwolle, het Deense Aalborg en Zweedse Götenborg nu ook snuffelfietsen rond.

Lees ook:

Grip op gezonde leefomgeving met citizen science