“In de Reiswijzer beschrijven we van begin tot einde hoe verschillende gezond stedelijk leven projecten zijn opgezet en welke tools beschikbaar zijn om daarbij te helpen,” vertelt Hanneke Kruize, lector Gezonde Stedelijke Ontwikkeling aan de Hogeschool Utrecht en RIVM. “Daarbij maken we een selectie van praktijkvoorbeelden die aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo moeten de projecten evidence based zijn, ofwel datagestuurd, er moet sprake zijn van een publiek-private samenwerking én er moet een monitoring of evaluatie lopen of gaan lopen. Op die manier weten we zeker dat de projecten aan een bepaalde kwaliteit voldoen.”

De eerste projecten die in de Reiswijzer terugkomen, zijn de living labs die binnen de DKH GSL lopen. “We vinden Cartesius Utrecht, waarin volgens de negen principes van de Blue Zones wordt gewerkt, een heel mooi voorbeeld om mee te beginnen,” aldus Hanneke. “Daar zijn de eerste gezondheidsdoelen al zichtbaar in de gebiedsontwikkeling. Ook Rhapsody in West, waar vlak langs de snelweg in Amsterdam aan een gezonde gebiedsontwikkeling is gewerkt, komt zeker in de Reiswijzer terug. En dan is er natuurlijk de Digital Twin, die in Amersfoort is toegepast om het effect van ruimtelijke plannen te visualiseren.”

“In de Reiswijzer beschrijven we niet alleen het ruimtelijk ontwerp, maar ook andere aspecten,” vervolgt Ad de Bont, stedenbouwkundige bij Urhahn. ”Daarbij maken we onderscheid tussen 1) hardware, ofwel de fysieke kant van de leefomgeving, 2) software, ofwel de mens en de sociale en psychologische kant en 3) orgware, het proces van beleid, ontwikkeling en samenwerking. Met alle ervaring die we al binnen de DKH GSL hebben, weten we dat dit essentiële elementen van een gezonde stedelijke gebiedsontwikkeling zijn. Daarnaast proberen we de zogenaamde fails, de geleerde lessen, in de Reiswijzer naar voren te brengen. Dat is niet altijd even makkelijk, omdat mensen liever over hun successen praten, maar vaak wel heel leerzaam voor anderen.”

De ontwikkeling van de Reiswijzer kreeg eind 2021 een impuls, toen Ad en Hanneke (en medetrekkers Ruben Vrijhoef van Hogeschool Utrecht en Liesbeth van Holten van Provincie Utrecht), met een groep stakeholders bespraken hoe de Reiswijzer hen verder kon helpen. “In de dagelijkse praktijk merken we dat overheden en ontwikkelaars vaak wel openstaan voor gezonde gebiedsontwikkeling, maar geen idee hebben waar ze moeten beginnen,” licht Ad toe. “Iedereen weet dat gezonde gebiedsontwikkeling verder gaat dan een voetbalveldje hier of een speeltuintje daar, maar over wat je nu precies wél en niet moet doen is nog geen eenduidigheid. In de kerngroep hebben we de basiselementen benoemd, die in de Reiswijzer moeten terugkomen. Vervolgens zijn we mensen in de verschillende projecten gaan interviewen. Die resultaten zijn we nu aan het verwerken en in het najaar van 2022 verwachten we de eerste versie live te zetten.”

De Reiswijzer is in de ogen van Hanneke en Ad een succes als deze professionals helpt om juiste en gefundeerde keuzes te maken. “Door van de ervaringen van anderen te leren, kun je zelf in je volgende project alweer betere keuzes maken en op een hoger startpunt beginnen,” lichten ze toe. “Daardoor krijgen we steeds betere projecten, die ook weer in de Reiswijzer terechtkomen.”

Hoe meer praktijkvoorbeelden van gezond stedelijk leven en datagedreven gebiedsontwikkeling er straks in de Reiswijzer staan, hoe behulpzamer het instrument is. Daarom roepen Ad en Hanneke collega’s uit de onderwijs-, overheids- en bedrijfswereld op om mee te denken en hun kennis in de Reiswijzer te delen. “Hoe mooi zou het zijn als de Reiswijzer op een gegeven moment uit zijn voegen barst en we van onze stedelijke leefomgeving één van de gezondste ter wereld maken?” aldus Ad en Hanneke. “Dat krijgen we alleen voor elkaar door samen te werken en en onze kennis open en transparant met elkaar te delen.”

Wil je meer weten over de Reiswijzer? Of wil je meehelpen? Neem contact op met Hanneke Kruize of Ad de Bont.